Yangın Sınıfları Nelerdir?
Yangın, kontrol altına alınamayan bir yanma olayıdır ve oluştuğu malzeme türüne, yanma şekline ve yayılma özelliklerine göre sınıflandırılır. Yangın sınıfları, yangının türüne göre ayrılır ve her sınıfın farklı söndürme yöntemleri bulunur. Bu yazıda, yangın sınıflarını ve hangi malzemelerin hangi sınıfa girdiğini detaylıca inceleyeceğiz.
Yangın sınıfları, avrupa standartları gereği 6 genel olarak altı ana gruba ayrılmıştır:
- A Sınıfı Yangın: Katı malzemelerin neden olduğu yangınlar (örneğin; odun, kağıt, kumaş).
- B Sınıfı Yangın: Yanabilen sıvıların (örneğin; benzin, alkol) oluşturduğu yangınlar.
- C Sınıfı Yangın: Gazların neden olduğu yangınlar (örneğin; doğalgaz, LPG).
- D Sınıfı Yangın: Yanabilen metallerin (örneğin; magnezyum, alüminyum) neden olduğu yangınlar.
- E Sınıfı Yangın: Elektrik kaynaklı yangınlar.
- F Sınıfı Yangın: Yağ ve mutfak yangınları (örneğin; kızartma yağları).
Yangın Sınıfları Kaça Ayrılır?
Yukarıda da belirtildiği gibi, yangınlar altı sınıfa ayrılır. Bu sınıflar, yangının çıkış sebebine ve yayıldığı malzeme türüne göre belirlenir. Yangın tehlike sınıfları, doğru müdahale yöntemini seçebilmek için kritik bir öneme sahiptir.
A Sınıfı Yangın
Katı malzemelerin neden olduğu yangınlar bu sınıfa girer. Genellikle organik maddelerin yanmasından kaynaklanır ve küllenme ile devam eder.
Örnek Maddeler:
- Odun
- Kağıt
- Kumaş
- Plastik
Söndürme Yöntemleri:
A sınıfı yangınlar için su en etkili yöntemdir. Su, hem alevleri söndürür hem de malzemeyi soğutarak yeniden yanmasını engeller.
B Sınıfı Yangın
Yanıcı sıvıların oluşturduğu yangınlar bu sınıfa girer. Sıvı maddeler buharlaşarak yanmayı sürdürür ve genellikle patlama riski taşır.
Örnek Maddeler:
- Benzin
- Mazot
- Alkol
- Yağlar
Söndürme Yöntemleri:
- Köpüklü yangın söndürücüler
- Kuru kimyevi tozlar
- Karbondioksit (CO2) söndürücüler
Bu yangınlarda su kullanılmamalıdır, çünkü su yanıcı sıvıları yayarak yangının büyümesine neden olabilir.
C Sınıfı Yangın
Yanıcı gazların neden olduğu yangınlar bu sınıfa girer. Gaz yangınları genellikle hızlı bir şekilde yayılır ve patlama riski yüksektir.
Örnek Maddeler:
- Doğalgaz
- LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı)
- Metan
- Asetilen
Söndürme Yöntemleri:
- Kuru kimyevi tozlar
- Gaz kaynağı kapatılarak yanma süreci sonlandırılmalıdır.
Gazın akışı durdurulmadan yangın tamamen söndürülemez.
D Sınıfı Yangın
Yanıcı metallerin neden olduğu yangınlar bu sınıfa girer. Bu tür yangınlar, yüksek sıcaklıklarda yanabilen ve genellikle tehlikeli kimyasal tepkimelere neden olan metallerden kaynaklanır.
Örnek Maddeler:
- Magnezyum
- Alüminyum
- Titanyum
- Potasyum
Söndürme Yöntemleri:
- Metal yangınlarına özel kimyasal tozlar kullanılmalıdır.
- Su veya standart söndürücüler kullanılmamalıdır, çünkü su metallerle reaksiyona girerek yangının şiddetini artırabilir.
E Sınıfı Yangın
Elektrik kaynaklı yangınlar, bu sınıfa girer. Elektrik kabloları, ekipmanlar veya cihazlardan kaynaklanan kısa devre veya aşırı ısınma gibi nedenlerle oluşur.
Özellik:
Elektrik bağlantısı kesilmeden yapılan müdahaleler hayati risk oluşturabilir.
Söndürme Yöntemleri:
- Temiz gazlı söndürme sistemleri
- Karbondioksit (CO2) söndürücüler
- Kuru kimyevi tozlar
Elektrik yangınlarında su kullanılmamalıdır, çünkü su elektriği ileterek daha büyük bir tehlikeye neden olabilir.
F Sınıfı Yangın
Yağ ve mutfak yangınları bu sınıfa girer. Özellikle mutfaklardaki kızartma yağlarının aşırı ısınması sonucu çıkan yangınlar bu kategoriye dahildir.
Örnek Maddeler:
- Bitkisel yağlar
- Hayvansal yağlar
Söndürme Yöntemleri:
- Yangın battaniyeleri (Yağın oksijenle temasını kesmek için)
- F sınıfı yangın söndürücüler
- Asla su kullanılmamalıdır; su yağın sıçramasına neden olur ve yangını büyütür.
Elektrik Yangınları Hangi Yangın Sınıfına Girmektedir?
Elektrik kaynaklı yangınlar, E sınıfı yangın olarak sınıflandırılır. Bu tür yangınlarda, elektriğin yanmaya neden olan bir faktör olması dikkat çeker. Elektrik yangınlarına müdahale ederken su veya iletken malzemeler kullanılmamalıdır. Bunun yerine, özel olarak geliştirilmiş karbondioksit (CO2) veya kuru kimyevi tozlar gibi iletken olmayan yangın söndürücüler tercih edilmelidir.
LPG Hangi Sınıf Yangındır?
LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı), C sınıfı yangın kategorisindedir. Yanıcı gazların oluşturduğu yangınlar, genellikle hızlı bir şekilde yayıldıkları ve patlama riski taşıdıkları için son derece tehlikelidir. LPG yangınlarına müdahale ederken gaz kaynağı kesilmeli ve uygun yangın söndürme ekipmanları kullanılmalıdır.
Doğalgaz Hangi Sınıf Yangındır?
Doğalgaz, tıpkı LPG gibi, C sınıfı yangın olarak değerlendirilir. Gaz yangınlarında öncelikli hedef, gazın akışını durdurmak ve yayılmasını engellemektir. Müdahale sırasında kıvılcım yaratabilecek ekipmanlardan kaçınılmalıdır.
Yangın Sınıfları ve Söndürme Yöntemleri
Her yangın sınıfına uygun bir söndürme yöntemi bulunmaktadır. A sınıfı yangınlar genellikle su ile söndürülürken, B ve C sınıfı yangınlarda köpüklü ya da kuru kimyevi tozlar kullanılmalıdır. D sınıfı yangınlar, özel olarak geliştirilmiş tozlar ve metale uygun yangın söndürücüler ile kontrol altına alınabilir. F sınıfı yangınlarda, yangın battaniyeleri veya özel yağ yangını söndürücüler etkili olur.
Yangınların tehlike sınıfları ve müdahale yöntemleri, can ve mal güvenliği açısından büyük önem taşır. Doğru yangın sınıfını bilmek, hızlı ve etkili bir şekilde yangını kontrol altına almak için gereklidir. Özellikle yanabilen sıvıların oluşturduğu yangın sınıfı olan B sınıfı yangınlar ve C sınıfı yangınlar gibi hızlı yayılma potansiyeli olan yangınlarda dikkatli olunmalıdır. Unutulmamalıdır ki yangına doğru müdahale, tehlikeyi en aza indirir.